Afrofuturisme is voor kunstenares AiRich een ‘label’ waar ze zich wél in kan vinden en dit is waarom

FOCUS. In deze rubriek zetten we talenten uit de creatieve wereld in de spotlight. Deze week: visual artist en afrofuturist AiRich. We spraken haar over haar kunst, voorliefde voor Spike Lee en haar toekomstplannen.

AiRich is een visual artist die werkt met fotografie, digital editing, styling en body paint vanuit een afrofuturistisch oogpunt. Ze staat het meest bekend om haar kleurrijke en excentrieke portretten. Hoewel het afrofuturisme haar werk perfect omschrijft, gaan de thema’s en esthetiek die AiRich gebruikt verder terug dan haar kennismaking met de term. “Ik was al langer gefascineerd door mensen met een zwarte identiteit in een futuristische setting, omdat ik dat bijna nooit zag. Als ik het dan wel een keer zag, was ik gelijk verslaafd. Een goed voorbeeld is dat ik, toen ik klein was, Missy Elliott op MTV zag. Dat was in de videoclip van ‘The Rain (Supa Dupa Fly)’ met haar zwarte latex pak. Ik vond dat toen al fantastisch.” Het ‘drama’ van het afrofuturisme heeft ze altijd al toegepast, maar pas later kwam ze via een vriendin in aanraking met de term en de filosofie van het afrofuturisme. “Het voelde voor het eerst alsof dit een ‘label’ was waar ik me helemaal in kon vinden.”

Beelden: AiRich

Too Much?

Vanwege haar, naar eigen zeggen, ‘dramatische’ stijl, heeft AiRich in het verleden best vaak gehoord dat het wat minder moest, vooral bij commerciële klussen. “Ik heb daardoor een periode gehad dat ik aan mezelf ging twijfelen. Dan dacht ik ‘ben ik dan toch too much?’ en ging ik me van tevoren al inhouden. Dat werkt gewoon niet, want andere opdrachtgevers vragen mij juist om mijn visuele expressie.” Nu heeft ze haar stem gevonden en checkt ze vooraf bij haar opdrachtgevers wat de verwachtingen zijn van beide kanten.

“Ik wilde de vrouwelijke Spike Lee worden”

AiRich studeerde eerst op het Individueel Voortgezet Kunstonderwijs (IVKO), waar ze ook film vakken kreeg. IVKO was een vrij witte school, dus ging ze al snel op zoek filmmakers waar ze zichzelf in kon herkennen: “Spike Lee vond ik heel tof, omdat hij zo’n eigen stijl had. Hij was wel echt iemand die me liet zien dat je echt je eigen ding kan doen en dat het niet altijd commercieel hoeft te zijn.” Haar droom om ‘de vrouwelijke Spike Lee’ te worden, vervolgde ze aan het Mediacollege in Amsterdam, waar ze ‘Audiovisuele Vormgeving en Animatie’ studeerde. Hoewel ze nu niet veel meer doet met film, heeft de opleiding wel de fundering gelegd voor haar werk nu. Vooral in de manier waarop ze van idee tot uitvoering komt. En wie weet, misschien dat ze het ooit weer oppakt. “Ik zou later in mijn leven nog wel een toffe korte film willen maken.”

Beelden: AiRich

Creatief en observerend

Dat AiRich kunstenaar is geworden was bijna onvermijdelijk, want ze komt uit een creatief nest. Geboren en getogen in Amsterdam Zuidoost, kreeg ze de kunsten al van jongs af aan mee. Haar vader is beeldend kunstenaar en keramist en haar moeder woordkunstenaar. Beiden steunen haar, maar op een andere manier. “Mijn vader is mijn grootste criticus. Hij vindt mijn werk leuk, maar hij vraagt me wel vaak wanneer ik ooit weer keramiek en batik ga oppakken. Mijn moeder voedt mijn groei echt, ze daagt me uit en is tegelijkertijd mijn grootste fan.” Haar broertjes en zusjes zijn ook allemaal werkzaam in de creatieve sector en helpen haar regelmatig bij projecten. “Ik kan gelukkig nooit relaten aan mensen die niet de support van hun familie hebben, dat kan je zo beperken.”

AiRich omschrijft zichzelf als creatief en observerend: “Ik ben best introvert. Men heeft dat vaak niet door omdat ik heel sociaal overkom in gesprekken. Stiekem hou ik heel erg van een plekje achter in een ruimte opzoeken en gewoon zien wat er gebeurt.” Van jongs af aan vindt ze het boeiend hoe beelden zijn samengesteld. “De meeste mensen rennen langs een billboard, maar ik kan echt stilstaan en heel intens kijken naar zo’n beeld. De manier hoe ik observeer neem ik mee in mijn werk.” Wat daar misschien ook een rol in speelt, is het feit dat ze van veraf niet zo scherp ziet. Daarvoor vallen patronen en kleuren haar eerder op dan wat er daadwerkelijk gebeurt. “Mijn manier van kijken is daardoor beïnvloed. Het is soms bijna alsof ik de wereld zie als kleurvlakken die naast elkaar bewegen. Dat neem ik ook mee in het editen van mijn werk.”

Beelden: AiRich

Hoogtepunten en de toekomst

Afgelopen jaar beleefde AiRich een hoop hoogtepunten. Zo kwam haar werk in het Nederlands Fotomuseum te hangen. “Tijdens mijn studie werd altijd gezegd: ‘als je daar hangt, dan heb je het gemaakt.’ Dus dat was wel een hoogtepuntje.” Daarnaast maakte ze een portret van acteur Emmanuel Ohene Boafo voor het winnen van zijn Louis D’Or Award in 2021. Deze hing tijdens de tentoonstelling ‘Masterpiece?’ in het Open Space Contemporary Art Museum (OSCAM) naast ‘De anatomische les van Dr. Deijman’ van Rembrandt. Hier kreeg ze ontzettend veel positieve reacties op, meer nog dan ze verwacht had. Ook de uitnodiging om haar werk te laten zien op de biënnale van Dakar in Senegal vond ze een enorme eer.

In de toekomst wil AiRich graag in meer Afrikaanse landen exposeren en hopelijk ook werk maken. Ook wil ze met haar Design en Lifestyle merk ‘PLANET AIRICH,’ waarin ze haar kunst op duurzame kleding drukt, nog meer dagelijkse gebruiks- en interieurvoorwerpen tot kunst maken, want ‘kunst hoeft niet gelimiteerd te zijn tot een canvas aan de muur,’ aldus AiRich.

Beelden: AiRich & ITA