Doja Cat’s demonische release is misschien controversieel, maar het is zeker geen nieuw fenomeen

Met haar nieuwe singles ‘Paint The Town Red’ en ‘Demons’ is Doja Cat een nieuwe, provocerende richting ingeslagen. De twee nummers, die voorafgaan aan haar aankomende album ‘Scarlet’, hebben door hun verwijzingen naar de duivel voor flinke ophef gezorgd. Zelfexpressie, shock factor of ironie: de exacte bedoeling van de demonische referenties is niet duidelijk, maar wel weten we dat de zangeres lang niet de eerste artiest is die de duivel bij zijn of haar muziek betrekt. Waar komt deze muzikale interesse in de ‘occult’ vandaan?

Foto: Greg Swales / Variety

Scarlet

Om wat achtergrondinformatie te geven: eind augustus kondigde Doja Cat haar nieuwe album ‘Scarlet’ aan, als follow up maar ook als tegenpool van het ‘Planet Her’-album uit 2021. De megahit ‘Paint The Town Red’ werd al eerder die maand uitgebracht, samen met de meer hiphop-georiënteerde ‘Attention’. De lyrics “she the devil, she a bad lil bitch she a rebel” en “I’m a demon lord” uit ‘Paint The Town Red’ hintte al op satanische beeldspraak, maar de in september uitgebrachte single ‘Demons’ bevestigde dit volledig. In de videoclip is Doja Cat te zien als de duivel, inclusief staart, gloeiende ogen en hoorntjes. Deze over-de-top - misschien zelfs sarcastische - verwijzingen komen mogelijk door eerdere verwijten van fans op social media dat ze ‘satanistisch’ was door verschillende tattoos die ze had laten zetten.

Opschudding veroorzaken

Deze ophef rondom Doja raakt precies aan datgene wat al decennia lang artiesten inspireert om de duivel te gebruiken in hun muziek: een mogelijkheid om zich af te zetten tegen wat ‘normaal’ is. Al helemaal in de VS, waar het christendom een dominante rol had en nog steeds heeft in de samenleving, was de duivel een effectief middel om voor opschudding te zorgen. Heavy metal en rock zijn genres die hierom bekend staan, maar ook jazz en blues werden aan het begin van de 20e eeuw bestempeld als ‘the Devil’s music’ omdat het te sexy of provocerend zou zijn. Zo gaat de legende dat muzikant en zanger Robert Johnson - geboren in 1911 - zijn ziel aan de duivel had verkocht om zo de beste blues gitarist ter wereld te worden. Geïnspireerd hierdoor grapte John Lennon een halve eeuw later tijdens een persconferentie dat de Beatles zo goed waren omdat ook hij zijn ziel had verkocht. Maar nog steeds wordt de duivel gebruikt om maatschappijkritische statements te maken. Een recent voorbeeld is de ‘MONTERO’-videoclip van Amerikaanse rapper Lil Nas X. In de video verkiest hij de hel boven de hemel, waarmee hij kritiek levert op het feit dat queer zijn nog steeds als een zonde wordt in religie.

Imperfectie van de mens

Een andere belangrijke reden dat de duivel gebruikt wordt in muziek, is om te laten zien dat de mens niet perfect is. Het meest bekende voorbeeld hiervan is ‘Sympathy for the Devil’ van de Rolling Stones, waarin Mick Jagger vanuit het perspectief van de duivel zingt. Hij vertelt over historische gebeurtenissen die soms worden gezien als ‘het werk van de duivel’, maar eigenlijk gewoon door de mens zelf veroorzaakt zijn. In de jaren daarna gebeurde het steeds vaker dat rockartiesten hun duivelse kant durfden te verwelkomen, zoals David Bowie's alterego Ziggy Stardust en AC/DC's meest bekende hit 'Highway to Hell'. Ook Doja Cat heeft haar wilde, demonische kant omarmd de afgelopen periode. De initiële controversie rondom de zangeres begon aanvankelijk met een nieuwe tattoo waarop een misvormd dier te zien is, die vele fans associeerden met een duivels wezen. “There is no way you can say she didn’t sell her soul”, reageerde een van haar volgers op Instagram. Maar Doja maakte later bekend dat de afbeelding geïnspireerd was op een boek van Fortunio Liceti uit 1655, die de schoonheid van misvormingen in de natuur laat zien. Deze 'duivelse' imperfectie staat centraal in de releases van Doja Cat die we de afgelopen periode voorbij hebben zien komen.

Sommigen zullen van mening zijn dat de occult en muziek gescheiden moeten blijven, terwijl anderen dit soort acties juist dapper vinden. Hoe dan ook, menig muzikant weet: ‘Satan sells’. Je hoeft niet verder te kijken dan de views op YouTube van bijvoorbeeld 'MONTERO' of 'Paint The Town Red' om te zien hoe populair de nummers zijn. De oproer die releases zoals die van Doja Cat veroorzaken genereren vaak veel aandacht en weten soms kritische vragen te stellen over wat 'normaal' is.