Oog in oog met 2000 jaar oude portretten die ‘vorige maand geschilderd lijken’

27 Jan, 2024

1 minuut lezen

27 Jan

In het Allard Pierson in Amsterdam is tot 25 februari de expositie Oog in oog te zien. Voor de tentoonstelling bracht het museum 38 zogeheten mummieportretten van over de hele wereld bij elkaar. De portretten brengen de kijker oog in oog met evenzoveel personen die zich bijna 2000 jaar geleden lieten vereeuwigen.

Een mummieportret is een meestal op hout geschilderd portret dat bij een gemummificeerd lichaam over de plaats van het gezicht werd gebonden. “Het maakt dat die mummie, een ingewikkeld lichaam, toch een gezicht houdt en herkenbaar blijft als een individu”, zegt hoogleraar Egyptologie Olaf Kaper in een video die bij de tentoonstelling hoort.

Fajoemportretten

De portretten zijn gemaakt tussen de eerste en de vierde eeuw na Christus, toen Egypte een Romeinse provincie was. Omdat de meeste exemplaren opgegraven zijn in de regio Fajoem, niet ver van hoofdstad Caïro, worden ze ook wel de Fajoemportretten genoemd. Tegenwoordig worden de werken gezien als voorbeeld van de vroegst bekende, realistisch geschilderde portretkunst.

En nog steeds doen de portretten, ondanks hun leeftijd, bijzonder modern en realistisch aan. In zijn boek The Shape of a Pocket schrijft de Britse kunstcriticus John Berger over de mummieportretten: “Ze raken ons alsof ze de afgelopen maand geschilderd zijn. Waarom? Dat is het raadsel.”

Onopgelost raadsel

Het is, zo schrijft NRC in een vijfsterrenrecensie van de tentoonstelling, een raadsel dat niet opgelost kan worden. Naast de 38 portretten worden ook pigmenten, kwasten en spatels, sculpturen, speelgoed, munten en sieraden tentoongesteld. Ondanks al deze informatie blijft volgens NRC ‘het raadsel intact’. De krant besluit: ‘In de kunst hoeven raadselen gelukkig niet opgelost te worden.’

Meer informatie over de tentoonstelling vind je hier.