‘Summer of Soul’: betekenisvol moment van Afro-Amerikaanse muziekgeschiedenis te zien in de Melkweg

Wie dacht dat Woodstock het enige grote festival van 1969 was, heeft het mis. Dit is namelijk ook het jaar waarin het Harlem Cultural Festival - oftewel ‘Black Woodstock’ - plaatsvond in New York, wat een belangrijk moment symboliseerde in de zwarte Amerikaanse muziekgeschiedenis. Dit zes weken durende festival is vastgelegd op beeld, en in 2017 door Ahmir ‘Questlove’ Thompson getransformeerd naar de fascinerende documentaire ‘Summer of Soul’. Aankomende woensdag is er een unieke kans om dit bijzondere festival van dichtbij mee te maken, tijdens de eenmalige screening van ‘Summer of Soul’ in de Melkweg Amsterdam - en wij mogen twee tickets weggeven!

Foto: Searchlight Pictures

Trots en saamhorigheid

In de warme zomer van 1969, zo’n 160 kilometer ten zuiden van Woodstock, werd zes weken lang Afro-Amerikaanse cultuur, muziek, en trots gevierd in het Marcus Garvey Park in Harlem. IJzersterke optredens van soul-, jazz- en gospelartiesten zoals Stevie Wonder, Sly and the Family Stone, Gladys Knight en 5th Dimension werden afgewisseld met indrukwekkende speeches van Afro-Amerikaanse activisten zoals dominee Jesse Jackson, en zorgden zo voor gevoel van saamhorigheid en kracht onder de bewoners van de buurt. Van de 19-jarige Stevie Wonder achter de drum, tot Nina Simone’s revolutionaire poëzie en Mahalia Jackson die het favoriete nummer van de recent vermoorde Martin Luther King zingt: er werd geschiedenis geschreven tijdens het festival. 

Lichtpunt in zware tijden

Harlem was in die periode een onderontwikkelde buurt met voornamelijk Afro-Amerikaanse en Latino bewoners, en grote events waren zeldzaam in wijk. Het idee van een meer uitgebreid cultureel programma kwam van de New Yorkse zanger Tony Lawrence, die in de zomer van 1967 en 1968 een aantal gratis activiteiten en concerten organiseerde in het lokale park. Het succes van deze events leidde uiteindelijk tot het grootschalige Harlem Cultural Festival van 1969. In een plek waar weinig naar werd omgekeken door de politici van de stad - en in een tijd waarin de zwarte gemeenschap in Amerika door een zware periode ging - betekende het veel om op deze manier de zwarte cultuur te vieren. "We hadden echt een oppepper nodig," zei voormalig congreslid en Harlem-bewoner Charles Rangel. "Er was geen openlijk protest, maar er was een gevoel wat ons allemaal samenbracht.”

Foto's: Donal F. Holway & Patrick Burns / The New York Times. NYC-burgemeester John Lindsay spreekt met gospelzangeres Mahalia Jackson en een close-up van een bezoeker.

Foto's: William Sauro & NYC Parks Photo Archive. Bezoekers van het festival.

Weinig pers aanwezig

Ondanks de geweldige line-up en hoge bezoekersaantal - rond 300 000 verspreid over zes weekenden - was er minimale pers aanwezig op het festival en nam geen enkele tv-zender de moeite om de optredens op te nemen. Ook toen was er al frustratie om het gebrek aan media-aandacht: “Het enige moment dat de witte pers zich bezighoudt met de zwarte gemeenschap is als het rellen of andere ordeverstoringen”, schreef journalist Raymond Robinson na de afloop van het festival in de New York Amsterdam News. Gelukkig hadden de organisatoren er wel aan gedacht om het festival zelf op te nemen, en werd filmmaker Hal Tulchin aangewezen om de concerten vast te leggen. In totaal is er meer dan 40 uur aan beeldmateriaal opgenomen, maar de tapes bleven ongebruikt liggen in de kelder van Hal’s familie. 

Questlove’s regiedebuut

Het duurde meer dan vijftig jaar voordat de beelden van het Harlem Cultural Festival eindelijk werden afgestofd, door niemand minder dan Roots-drummer Questlove. De muzikant ging in 2019 aan de slag met het beeldmateriaal en maakte zijn regiedebuut in 2021 toen ‘Summer of Soul: (...Or, When the Revolution Could Not Be Televised)’ werd uitgebracht. De documentaire kreeg ontzettend goede reviews en en werd bekroond met zowel de Juryprijs als de Publieksprijs op het Sundance Filmfestival en de Best Documentary-prijs tijdens de Oscars van 2022. Niet alleen maakte ‘Summer of Soul’ de beelden van het festival beschikbaar van het publiek, maar ook creëerde het een bewustzijn onder veel mensen van deze monumentale gebeurtenis en krijgen de organisatoren, artiesten en bezoekers eindelijk de erkenning die ze verdienen.

Foto's: Searchlight Pictures. Beelden uit de 'Summer of Soul'-documentaire.

Winactie

Aankomende woensdag 7 maart doet de Melkweg Amsterdam om 19:00 een eenmalige vertoning van ‘Summer of Soul’, en jij kunt twee kaartjes hiervoor winnen. Ga naar de ‘Summer of Soul’ post op onze Instagrampagina, tag één persoon met wie je graag naar de film wilt, en maak kans!