De grote Indonesië-tentoonstelling in de Nieuwe Kerk: Een indrukwekkende geschiedenisles die we nooit eerder kregen

19 Nov, 2023

2 minuten lezen

19 Nov

Tot en met 1 april volgend jaar is in de Nieuwe Kerk in Amsterdam ‘De Grote Indonesië tentoonstelling’ te zien. Een groots thema en dus is de tentoonstelling ook zo opgezet, met beelden, posters, vitrines, filmpjes, bijschriften en een audiotour.

“Een reis terug in de tijd ten bate van het heden en de toekomst."

Een uitnodiging om Indonesie te bezoeken
De tentoonstelling dient als “een springplank voor een verdere verkenning van de immense archipel”, zo schrijft de directeur-generaal van het Indonesische ministerie van Onderwijs en Cultuur Hilmar Farid. Hij ziet de expositie als een uitnodiging om Indonesië te bezoeken, zo valt bij binnenkomst in de Nieuwe Kerk te lezen: “Een reis terug in de tijd ten bate van het heden en de toekomst."

Ruim 17 duizend eilanden
Het is een ambitieus project: een tentoonstelling over een land dat naar schatting bestaat uit ruim 17 duizend eilanden (het exacte aantal is onbekend) waarvan er 990 bewoond zijn door 274 miljoen mensen die 742 verschillende talen spreken. Met behulp van historici, kunstenaars, studenten, musea en ervaringsdeskundigen uit zowel Nederland als Indonesië, heeft de Nieuwe Kerk getracht een “meerstemmige biografie” van het land samen te stellen.

Kunstenaar: Heri Dono

Het verhaal van het eilandenrijk
De tentoonstelling, ruim 300 objecten rijk, is groots opgezet. Grote banieren hangen naast de grote zuilen van de kerk en dompelen de bezoeker als het ware onder in de kleuren van Indonesië. Na de openingstekst en een grote infographic over Indonesië volgt er indrukwekkende ruimte met daarin onder meer een opgezette cheetah en orang-oetang.

Aan de hand van negen verschillende thema’s - biodiversiteit, voorouderverering, religie - vertelt De Grote Indonesië tentoonstelling vervolgens het verhaal van het eilandenrijk. Fraai zijn de tentoongestelde beelden, kleding en religieuze voorwerpen. Halverwege maakt de expositie een vrij abrupte sprong in de tijd naar het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid in 1945. De eeuwen daaraan voorafgaand en het koloniale verleden worden daarna behandeld.

“de geschiedenisles die veel Nederlanders nooit kregen.”

Een pijnlijke geschiedenisles
En ja, dat verleden is afgrijselijk - de waarschuwing bij de entree dat “sommige teksten en beelden als schokkend kunnen worden ervaren” hangt er niet voor niets. De wandaden van Jan Pieterszoon Coen komen aan bod, evenals de slavernij in ‘Nederlands-Indië’ en de koloniale oorlogen na de Tweede Wereldoorlog, die nog lang eufemistisch werden aangeduid als ‘politionele acties’. Met name met de aandacht voor het slavernijverleden in ‘de Oost’ vormt de Grote Indonesië tentoonstelling “de geschiedenisles die veel Nederlanders nooit kregen”, zoals het Parool treffend schreef.

Bezinning
Na het laatste thema, het huidige Indonesië, volgt er nog een ‘bezinningsruimte’ - geen overbodige luxe na een bezoek aan de in alle opzichten indrukwekkende tentoonstelling.

De Grote Indonesië-tentoonstelling is te zien tot en met maandag 1 april 2024 in De Nieuwe Kerk Amsterdam.